Đây là chủ đề được nhiều người quan tâm, đặc biệt trong những ngày thời tiết chuyển lạnh như thời gian gần đây. Tắm nước lạnh mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như kích thích tuần hoàn máu, tăng cường sức đề kháng và cải thiện tinh thần. Tuy nhiên, nếu không thực hiện đúng cách, thói quen tưởng chừng vô hại này lại có thể gây ra những rủi ro tiềm ẩn, đặc biệt đối với những người có tiền sử bệnh tim mạch, huyết áp hoặc các vấn đề sức khỏe mãn tính.
Vì vậy, trong bài viết này, Việt Phát sẽ cùng mọi người tìm hiểu rõ về tác động của tắm nước lạnh đối với cơ thể và áp dụng đúng phương pháp là điều vô cùng cần thiết để đảm bảo an toàn và duy trì sức khỏe lâu dài cho tất cả mọi người.
1. Lợi ích của tắm nước lạnh
Tắm nước lạnh là một thói quen đơn giản nhưng lại mang đến vô vàn lợi ích cho sức khỏe con người, từ cải thiện tinh thần, thể chất đến hỗ trợ làm đẹp da và tóc. Mặc dù nhiều người thường e ngại khi tiếp xúc với dòng nước lạnh buốt, đặc biệt vào những ngày không phải mùa hè, nhưng khoa học đã chứng minh rằng việc tắm nước lạnh thường xuyên có thể đem lại hiệu quả đáng kinh ngạc cho cơ thể.
Không chỉ giúp giải nhiệt tức thì, tắm nước lạnh còn thúc đẩy nhiều cơ chế sinh lý bên trong, giúp cơ thể khỏe mạnh hơn, tinh thần sảng khoái hơn và làn da, mái tóc thêm phần rạng rỡ. Hãy cùng phân tích chi tiết những lợi ích mà phương pháp đơn giản này mang lại để hiểu tại sao nó xứng đáng trở thành một phần trong lối sống lành mạnh của bạn.
1.1 Kích thích cơ quan
Tắm nước lạnh mang lại cảm giác mát mẻ, sảng khoái, đặc biệt hữu ích trong những ngày hè oi ả. Một nghiên cứu được công bố trên British Journal of Sports Medicine đã chỉ ra rằng việc tắm nước lạnh không chỉ giúp làm dịu cơn nóng bức mà còn mang lại nhiều lợi ích sinh lý quan trọng cho cơ thể.
Cụ thể, khi cơ thể tiếp xúc với nước lạnh, nhịp tim có xu hướng tăng cao, giúp máu được bơm mạnh mẽ hơn đến các cơ quan. Điều này đi kèm với sự tăng cường hoạt động của hệ hô hấp, vì phổi phải làm việc nhiều hơn để thích nghi với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột. Đồng thời, việc duy trì thân nhiệt ổn định trong môi trường lạnh cũng thúc đẩy sự trao đổi chất, bởi cơ thể cần đốt cháy năng lượng để sản sinh nhiệt. Điều này đặc biệt hữu ích cho những người muốn cải thiện quá trình trao đổi chất của mình.
1.2 Dịu da khi bị ngứa
Tắm nước lạnh là một cách đơn giản nhưng hiệu quả để giảm ngứa ngáy trên da. Các chuyên gia da liễu cho rằng nước lạnh giúp làm dịu cảm giác khó chịu bằng cách tạm thời làm tê liệt các đầu dây thần kinh trên bề mặt da. Ngoài ra, nhiệt độ thấp còn giúp giảm tình trạng viêm nhiễm nhẹ, thường là nguyên nhân gây ra cảm giác ngứa. Vì vậy, khi bị ngứa, một vòi nước lạnh không chỉ làm giảm sự khó chịu mà còn hỗ trợ làm dịu da một cách tự nhiên.
1.3 Tăng khả năng miễn dịch
Theo các nhà nghiên cứu, việc tắm nước lạnh thường xuyên có thể cải thiện hệ thống miễn dịch bằng cách thúc đẩy lưu thông máu. Khi nước lạnh làm co mạch máu, máu từ vùng ngoại biên được đưa về các cơ quan quan trọng, sau đó khi mạch máu giãn trở lại, máu giàu oxy sẽ lưu thông mạnh mẽ hơn đến khắp cơ thể. Quá trình này không chỉ giúp cơ thể loại bỏ độc tố hiệu quả mà còn kích thích hệ thống miễn dịch, làm giảm nguy cơ mắc bệnh.
1.4 Tinh thần tốt hơn
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng tắm nước lạnh là một cách hữu hiệu để cải thiện tâm trạng. Nước lạnh kích thích hệ thống thần kinh giao cảm, làm tăng sự giải phóng các chất dẫn truyền thần kinh như norepinephrine và endorphin, những hormone có khả năng giảm căng thẳng và mang lại cảm giác hạnh phúc. Điều này giải thích tại sao sau khi tắm nước lạnh, chúng ta thường cảm thấy tràn đầy năng lượng và tinh thần phấn chấn hơn.
1.5 Làm mát cơ thể và giảm viêm
Trong lĩnh vực y học thể thao, ngâm cơ thể trong nước đá hoặc tắm nước lạnh là một liệu pháp phổ biến, đặc biệt đối với các vận động viên. Khi cơ thể bị nóng lên sau hoạt động mạnh, nước lạnh giúp làm giảm nhiệt độ một cách nhanh chóng và hiệu quả hơn so với tắm bằng nước ấm. Ngoài ra, việc giảm nhiệt này còn giúp hạn chế quá trình viêm nhiễm ở cơ bắp, hỗ trợ phục hồi nhanh chóng hơn. Các nhà vật lý trị liệu khuyến nghị phương pháp này như một cách giảm thiểu tổn thương và đau nhức sau các bài tập cường độ cao.
1.6 Giảm đau và phục hồi thể chất
Liệu pháp nhiệt đối ứng, bắt đầu bằng nước nóng và kết thúc bằng nước lạnh, là một phương pháp được nhiều chuyên gia sử dụng để phục hồi cơ thể. Khi tiếp xúc với nước lạnh, mạch máu co lại, giúp giảm sưng và đau ở các mô bị tổn thương. Đồng thời, nước lạnh cũng làm giảm tốc độ dẫn truyền tín hiệu đau đến não, giúp giảm cảm giác đau nhanh chóng. Điều này lý giải tại sao các vận động viên hoặc những người làm việc gắng sức thường chọn tắm nước lạnh để phục hồi và giảm cảm giác mệt mỏi.
1.7 Cải thiện tình trạng da và tóc
Một trong những lợi ích ít được chú ý nhưng không kém phần quan trọng của tắm nước lạnh là cải thiện sức khỏe của da và tóc. Tắm nước nóng, mặc dù thư giãn, nhưng lại có thể làm mất đi độ ẩm tự nhiên, khiến da khô ráp và tóc trở nên xơ rối. Ngược lại, nước lạnh giúp se khít các lỗ chân lông và lớp biểu bì, bảo vệ lớp dầu tự nhiên trên da và tóc.
Điều này không chỉ ngăn ngừa tình trạng khô da mà còn mang lại mái tóc mềm mại, óng mượt. Với những ai mong muốn duy trì làn da tươi trẻ và mái tóc chắc khỏe, tắm nước lạnh là một lựa chọn hoàn hảo.
1.8 Tăng sản xuất hormone ở nam giới
Một trong những lợi ích của việc tắm nước lạnh là nó làm tăng khả năng sinh sản ở nam giới. Các tinh hoàn vì ở bên ngoài cơ thể nên các tinh trùng không thể chịu được sức nóng của nhiệt độ cơ thể. Vì vậy, khi tắm nước nóng thường xuyên sẽ dẫn đến giảm số lượng tinh trùng và tỷ lệ vận động của chúng. Nếu bạn đã có vấn đề với số lượng tinh trùng của mình, bạn sẽ thấy mình nên tắm nước lạnh một cách thường xuyên, vì điều này được cho là có lợi đối với nam giới.
1.9 Thúc đẩy quá trình trao đổi chất
Tắm nước lạnh sẽ kích thích việc sản xuất các chất béo màu nâu, tăng cường trao đổi chất, đốt cháy năng lượng nhiều hơn và có nghĩa là giảm cân nhiều hơn.
1.10 Cải thiện lưu thông máu
Tắm nước lạnh thường xuyên giúp lưu thông máu hiệu quả hơn. Khi tiếp xúc với nhiệt độ lạnh, các mạch máu co lại khiến máu được chuyển hướng đến các cơ quan cốt lõi. Sự chuyển hướng này tạo điều kiện thuận lợi cho việc làm giàu máu một cách tự nhiên với oxy và chất dinh dưỡng. “Khi cơ thể ấm lên trở lại lúc tắm xong, các mạch máu sẽ giãn ra cho phép máu chứa oxy lưu thông trở lại các mô”, bác sĩ Naidoo giải thích.
Những người có tuần hoàn máu kém, huyết áp cao và bệnh tiểu đường có thể hưởng lợi khi tắm nước lạnh vì giúp máu di chuyển khắp cơ thể nhanh hơn. Da cũng đẹp hơn khi tắm nước lạnh, có thể nhờ máu lưu thông tốt hơn, theo Hindustan Times.
2. Rủi ro tiềm ẩn khi tắm nước lạnh
Tắm nước lạnh mang lại cảm giác sảng khoái và là cách giúp cơ thể tỉnh táo, đặc biệt trong những ngày nóng bức. Tuy nhiên, có những trường hợp mà việc tắm nước lạnh không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe. Trước tiên, nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, hoặc có các dấu hiệu bất thường như đau đầu, cảm giác ớn lạnh, thì tốt nhất không nên tắm nước lạnh. Khi cơ thể đang yếu, việc tắm nước lạnh có thể làm giảm nhiệt độ cơ thể một cách đột ngột, gây sốc nhiệt hoặc làm trầm trọng hơn các triệu chứng sức khỏe..
Ngoài ra, những người mắc các bệnh lý mãn tính như bệnh tim mạch hoặc huyết áp cao cần đặc biệt thận trọng. Nước lạnh có thể làm co mạch máu đột ngột, khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu, từ đó dẫn đến tình trạng khó chịu hoặc nguy hiểm hơn là gây ra biến chứng. Điều này cũng áp dụng cho những người có tiền sử huyết áp thấp, vì nước lạnh có thể khiến huyết áp giảm mạnh, gây chóng mặt hoặc ngất xỉu.
Tóm lại, mặc dù tắm nước lạnh có nhiều lợi ích, nhưng nếu bạn đang ở trong tình trạng sức khỏe không ổn định hoặc có các bệnh lý nền, hãy ưu tiên tắm nước ấm để đảm bảo an toàn và bảo vệ sức khỏe lâu dài.
3. Tắm nước lạnh có gây đột quỵ không?
Đầu tiên chúng ta hãy cùng tìm hiểu đột quỵ là gì và cùng phân tích mối quan hệ giữa đột quỵ và tắm nước lạnh.
Đột quỵ là gì?
Đột quỵ còn gọi là tai biến mạch máu não thường xảy ra đột ngột khi nguồn máu cung cấp cho não bị tắc nghẽn, gián đoạn hoặc suy giảm. Khi đó, não bị thiếu oxy, dinh dưỡng và các tế bào não bắt đầu chết trong vòng vài phút. Người bị đột quỵ có nguy cơ tử vong cao nếu không được phát hiện và cấp cứu kịp thời.
Việc tắm nước lạnh không phải là nguyên do trực tiếp gây ra đột quỵ nhưng sẽ là một trong những nguyên nhân gián tiếp cho việc xuất hiện đột quỵ ở một số nhóm đối tượng:
Với người khỏe mạnh: ít nguy cơ bị đột quỵ do tắm nước lạnh.
Với người có bệnh lý: tăng nguy cơ đột quỵ khi tắm nước lạnh. Bởi vì tắm nước lạnh có thể gây đột quỵ vì là giảm nhiệt độ thần kinh trung tâm và tăng sức cản cho mạch máu ngoại biên khi các mạch máu bị co lại. Ngoài ra, tắm nước lạnh sẽ làm co mạch máu đột ngột, dù thời tiết nóng, làm tăng huyết áp, tăng nguy cơ bị vỡ mạch máu, dẫn đến đột quỵ não.
Đặc biệt là đối với nhóm người ở các nhóm nguy cơ đặc biệt nguy hiểm như:
- Người cao tuổi.
- Người bị tăng huyết áp hoặc các bệnh tim mạch.
- Người có tiền sử đột quỵ.
3. Hướng dẫn tắm nước lạnh an toàn
Tắm nước lạnh có những lợi ích đáng kể cho cơ thể, tuy nhiên cần có những chú ý để đảm bảo an toàn cho cơ thể và đem lại lợi ích tốt nhất sau mỗi lần tắm. Cách tắm nước lạnh an toàn bao gồm:
- Thời điểm tắm nước lạnh thích hợp:
- Tránh tắm nước lạnh sau khi ăn no hoặc khi cơ thể quá mệt mỏi.
- Không tắm nước lạnh khi nhiệt độ quá lạnh (dưới 10°C).
- Không nên tắm khuya, nhất là tắm nước lạnh sau 23h
Cách tắm nước lạnh đúng cách:
Khởi động cơ thể trước khi tắm: Bắt đầu với nước ấm, sau đó dần chuyển sang nước lạnh. Trong quá trình tắm bằng nước lạnh, nên thích ứng bằng cách bắt đầu từng phần trên cơ thể. Nên bắt đầu từ chân, rồi đến tay, đến bụng, rồi ngực,… cuối cùng mới tới đầu.
Thời gian tắm:
- Tắm nước lạnh trong khoảng 5-10 phút để tránh sốc nhiệt.
- Nên thay đổi thời gian tắm nước lạnh từ từ, từ khoảng 30 giây tới 1 phút rồi dần dần tăng thời gian lên, tùy theo khả năng đáp ứng cơ thể.
4. Những nhóm người nào và thời điểm nên tránh tắm nước lạnh?
Tắm nước lạnh tuy có thể mang lại cảm giác thư giãn và sảng khoái, nhưng không phải lúc nào cũng phù hợp với mọi người và mọi tình huống. Đặc biệt, nếu bạn cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt hoặc có các dấu hiệu bất thường về sức khỏe như đau đầu, ớn lạnh hoặc suy nhược cơ thể, việc tắm nước lạnh có thể làm trầm trọng thêm tình trạng sức khỏe của bạn. Trong những trường hợp này, cơ thể không đủ khả năng thích nghi với sự thay đổi nhiệt độ đột ngột, dẫn đến các nguy cơ như hạ thân nhiệt, co giật cơ hoặc rối loạn tuần hoàn máu.
Ngoài ra, những người mắc các bệnh lý mãn tính như bệnh tim hoặc huyết áp cao cũng nên tránh tắm nước lạnh. Nước lạnh có thể gây co mạch máu đột ngột, tạo áp lực lên hệ tuần hoàn và khiến tim phải làm việc quá sức, làm tăng nguy cơ biến chứng nghiêm trọng. Tương tự, những người có tiền sử huyết áp thấp cũng cần cẩn thận vì nhiệt độ lạnh có thể khiến huyết áp giảm mạnh, gây chóng mặt, thậm chí ngất xỉu.
Nhìn chung, tắm nước lạnh không phù hợp với những người có sức khỏe yếu, đang hồi phục sau bệnh, hoặc thuộc nhóm dễ bị tổn thương như trẻ nhỏ và người cao tuổi. Để đảm bảo an toàn, hãy lắng nghe cơ thể và chọn nhiệt độ nước phù hợp với tình trạng sức khỏe của bản thân. Trong trường hợp không chắc chắn, tắm nước ấm luôn là lựa chọn an toàn hơn.
5. Kết luận
Tắm nước lạnh không chỉ là một thói quen thường ngày mà còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như giảm viêm giảm đau, cải thiện lưu thông máu, làm đẹp da tóc cũng như tăng cường trao đổi chất. Tuy nhiên, để phát huy được tất cả lợi ích này, bạn cần lưu ý tắm với nhiệt độ vừa phải và trong thời gian hợp lý. Việc duy trì thói quen tắm nước lạnh có thể giúp bạn duy trì sức khỏe tốt và cảm thấy thư giãn hơn trong cuộc sống hàng ngày.
Tắm nước lạnh không gây đột quỵ nếu thực hiện đúng cách và phù hợp với tình trạng sức khỏe. Hãy lắng nghe cơ thể và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ cao.
